1. Μια από τις λιγότερο φωτισμένες πλευρές της κριτικής στάσης απέναντι στα social media δεν έχει να κάνει με τον λόγο που (σωστά) αρθρώνεται ενάντια στις διαμεσολαβημένες αναπαραστάσεις, τον επιτελεστικό διαχωρισμό του Είναι από το Φαίνεσθαι με στόχο την επανανοηματοδότηση του Πραγματικού στο πεδίο της φαινομενικότητας, την (ανα)παραγωγή των σχεσιακών νορμών της κυρίαρχης κουλτούρας της ανάθεσης, κ.ο.κ.
Υπάρχει μια ακόμα σημαντική πτυχή που είναι χρήσιμο να αναδειχθεί. Αυτή είναι η υποβάθμιση της σημασίας της κριτικής σκέψης καθαυτής ως απότοκο της έκθεσής της σε ένα πεδίο διαρκούς ελέγχου.
2. Στο προκείμενο, ο έλεγχος δεν αφορά σε μια συγκεντρωτική εκδοχή επιτήρησης από κάποια δομή εξουσίας. Ο κόσμος των social media είναι ένας κόσμος διαρκώς εποπτευόμενος με τρόπο αφαιρετικό, μα καθολικό. Εντός του, το κομμάτι εκείνο της σκέψης που εποπτεύει, ανασυγκροτεί επιτελεστικά το κομμάτι της σκέψης που εποπτεύεται.
3. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η πνευματική δραστηριότητα εκπίπτει σε έναν αγώνα δρόμου που στόχο έχει να κατασκευάσει έναν Επόπτη δια μέσου της νοηματοδοτικής συγκρότησης ενός Εποπτευόμενου. Μια αγωνιώδης άσκηση ματαιοδοξίας.
4. Η σκέψη απομακρύνεται από το αντικείμενό της αφού, στην πραγματικότητα, δεν συλλογίζεται πάνω στη σχέση της με αυτό, αλλά πάνω στη σχέση της με το μέσο (social media) και τους όρους που εκείνο θέτει. Τελικά, είναι αυτοί οι όροι απέναντι στους οποίους ο συλλογισμός οφείλει να ανταπεξέλθει. Η εκτεθειμένη σκέψη δεν σκέφτεται, αλλά προετοιμάζει την έκθεσή της.
5. Έχοντας αφομοιώσει την συνθήκη του διαχωρισμού της από το αντικείμενο του συλλογισμού, δεν παράγει τελικά τίποτα περισσότερο από την εικόνα αυτού του διαχωρισμού. Η εκτεθειμένη σκέψη δεν συγκροτείται, αλλά εμφανίζεται. Ακρωτηριασμένη και αλλοτριωμένη.
6. Τα social media αποτελούν ένα σύμπαν του οποίου η εντροπία αυξάνεται όσο αυξάνεται η (υπερ)έκθεση των επιμέρους ατομικοτήτων εντός του. Και αυτή είναι μια δυσμενής συνθήκη που αφαιρεί από τη σκέψη την απαραίτητη βραδύτητα που χρειάζεται για να αναλογιστεί τις δαιδαλώδεις διαδρομές της. Η εκτεθειμένη σκέψη δεν περισυλλογίζεται, αλλά βιάζεται να προφτάσει.
7. Σε αυτά τα άχαρα ακατάπαυστα πνευματικά σπριντ, συχνά επιστρατεύονται κάθε λογής γλωσσικές στερεοτυπικές φόρμες και κώδικες για να δώσουν λάμψη σε μια συλλογιστική διαδρομή που διαφορετικά θα έμοιαζε ολοένα και πιο ξεθωριασμένη. Η εκτεθειμένη σκέψη δεν θεμελιώνεται, αλλά διαχειρίζεται τον εαυτό της με όρους θεάματος.
8. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι κάθε πνευματική άσκηση στα social media εκτίθεται εκ των πραγμάτων με όρους μαζικούς, αλλά όχι συλλογικούς. Ο συλλογικός νους κατακερματίζεται για να διαμορφώσει τελικά μια μάζα σχολιαστών. Την ίδια στιγμή, όλο και λιγοστεύει, όλο και φτωχαίνει, όλο και υπονομεύεται ο λόγος του κοινού συλλογικού τόπου, του μόνου που μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα την αφετηρία αλλά και την προοπτική κάθε διαδικασίας χειραφέτησης και αγώνα. Η εκτεθειμένη σκέψη είναι αντιδιαλεκτική. Και γεμάτη μοναξιά.
9. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η λύση δεν είναι η οριστική εγκατάλειψη των social media, ενός πεδίου που εκτός των άλλων συγκεντρώνει έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων με τους οποίους είναι σημαντικό να συναντηθούμε (και εκεί). Όμως, αν μας αφορά ο αγώνας ενάντια στην αλλοτρίωση, τότε η συνάντηση αυτή είναι σημαντικό να έχει το βλέμμα διαρκώς στραμμένο στο ξεπέρασμα των κυρίαρχων διαμεσολαβήσεων και στην αποκατάσταση της αυθεντικότητας της ανθρώπινης εμπειρίας και συνάντησης.
10. Σε αυτή την κατεύθυνση, ο απεγκλωβισμός της σκέψης από την μέγγενη της θεαματικής κενοδοξίας αποτελεί διακύβευμα. Απέναντι και ενάντια σε ένα επικοινωνιακό τοπίο αλωμένο από τους ρυθμούς και τη θολούρα των social media, απέναντι και ενάντια σε μια συνθήκη πανικού και ενοχών που καλλιεργείται από μια ενδεχόμενη στάση σιωπής μέσα στην τόση ψηφιακή βαβούρα, έχει σημασία να πάρουμε μιαν ανάσα. Όχι για να καταπιούμε τις σκέψεις μας, αλλά για να τους δώσουμε την ευκαιρία να γίνουν διεισδητικές και πραγματικά ριζοσπαστικές.
Πώς; Δρομολογώντας την ανάδειξη μιας αυθεντικής, ανεπιτήδευτης και εκ των ων ουκ άνευ συλλογικά προσανατολισμένης πνευματικής δραστηριότητας που θα είναι κομμένη και ραμμένη μόνο στα μέτρα της υπόθεσης της ανθρώπινης χειραφέτησης και της συνείδησης της ελευθερίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου